Een nauwkeurige interpretatie van staalsoorten is cruciaal om de materiaalconformiteit en projectveiligheid te waarborgen bij het ontwerpen, inkopen en bouwen van constructiestaal. Hoewel de staalsoorten van beide landen overeenkomsten vertonen, vertonen ze ook duidelijke verschillen. Een grondig begrip van deze verschillen is essentieel voor professionals in de industrie.
Chinese staalbenamingen
Chinese staalaanduidingen volgen een basisstructuur van "Pinyin-letter + symbool voor een chemisch element + Arabisch cijfer", waarbij elk teken specifieke materiaaleigenschappen vertegenwoordigt. Hieronder vindt u een overzicht per veelvoorkomende staalsoort:
1. Koolstofconstructiestaal/laaggelegeerd, hoogsterkte constructiestaal (meest voorkomend)
Kernformaat: Q + opbrengstwaarde + kwaliteitsklasse-symbool + deoxidatiemethode-symbool
• V: Afgeleid van de beginletter van “vloeigrens” in pinyin (Qu Fu Dian), wat de vloeigrens als primaire prestatie-indicator aangeeft.
• Numerieke waarde: Geeft direct de vloeigrens aan (eenheid: MPa). Q235 geeft bijvoorbeeld een vloeigrens ≥235 MPa aan, terwijl Q345 ≥345 MPa aangeeft.
• Kwaliteitsklassesymbool: ingedeeld in vijf klassen (A, B, C, D, E) die overeenkomen met de eisen voor slagvastheid van laag tot hoog (klasse A vereist geen slagtest; klasse E vereist een slagtest bij lage temperaturen van -40 °C). Q345D staat bijvoorbeeld voor laaggelegeerd staal met een vloeigrens van 345 MPa en kwaliteit klasse D.
• Symbolen voor deoxidatiemethode: F (vrijlopend staal), b (halfgekalmeerd staal), Z (gekalmeerd staal), TZ (speciaal gekalmeerd staal). Gekalmeerd staal biedt een superieure kwaliteit ten opzichte van vrijlopend staal. In de ingenieurspraktijk wordt doorgaans Z of TZ gebruikt (kan worden weggelaten). Zo staat Q235AF voor vrijlopend staal, terwijl Q235B staat voor halfgekalmeerd staal (standaard).
2. Hoogwaardig koolstofconstructiestaal
Kernformaat: Tweecijferig getal + (Mn)
• Tweecijferig getal: Geeft het gemiddelde koolstofgehalte aan (uitgedrukt in delen per tienduizend), bijvoorbeeld: 45 staal geeft een koolstofgehalte aan van ≈ 0,45%, 20 staal geeft een koolstofgehalte aan van ≈ 0,20%.
• Mn: Geeft een hoog mangaangehalte aan (>0,7%). 50Mn staat bijvoorbeeld voor koolstofstaal met een hoog mangaangehalte en 0,50% koolstof.
3. Gelegeerd constructiestaal
Kernformaat: Tweecijferig getal + symbool van legeringselement + getal + (andere symbolen van legeringselement + getallen)
• Eerste twee cijfers: Gemiddeld koolstofgehalte (per tienduizend), bijvoorbeeld "40" in 40Cr staat voor koolstofgehalte ≈ 0,40%.
• Symbolen voor legeringselementen: doorgaans Cr (chroom), Mn (mangaan), Si (silicium), Ni (nikkel), Mo (molybdeen), enz., die de primaire legeringselementen vertegenwoordigen.
• Cijfer na element: Geeft het gemiddelde gehalte van het legeringselement aan (in procent). Bij een gehalte <1,5% wordt een cijfer weggelaten; 1,5%-2,49% staat voor "2", enzovoort. Bijvoorbeeld, in 35CrMo volgt er geen cijfer na "Cr" (gehalte ≈ 1%) en geen cijfer na "Mo" (gehalte ≈ 0,2%). Dit duidt op een gelegeerd constructiestaal met 0,35% koolstof, dat chroom en molybdeen bevat.
4. Roestvrij staal/hittebestendig staal
Kernformaat: Getal + Legering Element Symbool + Getal + (Andere Elementen)
• Leidend getal: Geeft het gemiddelde koolstofgehalte aan (in delen per duizend), bijvoorbeeld, “2” in 2Cr13 geeft een koolstofgehalte aan van ≈0,2%, “0” in 0Cr18Ni9 geeft een koolstofgehalte aan van ≤0,08%.
• Symbool + nummer van legeringselement: Elementen zoals Cr (chroom) of Ni (nikkel) gevolgd door een nummer geven het gemiddelde elementgehalte (in procenten) aan. Zo staat 1Cr18Ni9 voor austenitisch roestvrij staal met 0,1% koolstof, 18% chroom en 9% nikkel.
5. Koolstofgereedschapsstaal
Kernformaat: T + nummer
• T: Afgeleid van de beginletter van “carbon” in pinyin (Tan), wat staat voor koolstofgereedschapsstaal.
• Getal: Gemiddeld koolstofgehalte (uitgedrukt als percentage), bijvoorbeeld T8 geeft koolstofgehalte ≈0,8% aan, T12 geeft koolstofgehalte ≈1,2% aan.
Amerikaanse staalaanduidingen: ASTM/SAE-systeem
Amerikaanse staalaanduidingen volgen voornamelijk de normen van ASTM (American Society for Testing and Materials) en SAE (Society of Automotive Engineers). De basisopmaak bestaat uit een "numerieke combinatie + letterachtervoegsel", waarmee de classificatie van de staalsoort en de identificatie van het koolstofgehalte worden benadrukt.
1. Koolstofstaal en gelegeerd constructiestaal (SAE/ASTM Common)
Kernformaat: Viercijferig getal + (letterachtervoegsel)
• Eerste twee cijfers: geven het type staal en de primaire legeringselementen aan, en dienen als de 'classificatiecode'. Veelvoorkomende correspondenties zijn onder andere:
◦10XX: Koolstofstaal (geen legeringselementen), bijvoorbeeld 1008, 1045.
◦15XX: Koolstofstaal met een hoog mangaangehalte (mangaangehalte 1,00%-1,65%), bijvoorbeeld 1524.
◦41XX: Chroom-molybdeenstaal (chroom 0,50%-0,90%, molybdeen 0,12%-0,20%), bijvoorbeeld 4140.
◦43XX: Nikkel-chroom-molybdeenstaal (nikkel 1,65%-2,00%, chroom 0,40%-0,60%), bijv. 4340.
◦30XX: Nikkel-chroomstaal (bevat 2,00%-2,50% Ni, 0,70%-1,00% Cr), bijvoorbeeld 3040.
• Laatste twee cijfers: Geven het gemiddelde koolstofgehalte weer (in delen per tienduizend), bijvoorbeeld 1045 geeft een koolstofgehalte van ≈ 0,45% aan, 4140 geeft een koolstofgehalte van ≈ 0,40% aan.
• Lettersuffixen: bieden aanvullende materiaaleigenschappen, zoals doorgaans:
◦ B: Staal met boor (verbetert de hardbaarheid), bijvoorbeeld 10B38.
◦ L: Loodhoudend staal (makkelijker te bewerken), bijvoorbeeld 12L14.
◦ H: Gegarandeerd hardbaar staal, bijvoorbeeld 4140H.
2. Roestvrij staal (voornamelijk ASTM-normen)
Kernformaat: Driecijferig getal (+ letter)
• Nummer: Geeft een "volgnummer" weer dat overeenkomt met een vaste samenstelling en eigenschappen. Onthouden is voldoende; berekening is niet nodig. Gangbare industriële classificaties zijn onder andere:
◦304: 18%-20% chroom, 8%-10,5% nikkel, austenitisch roestvrij staal (meest voorkomend, corrosiebestendig).
◦316: Voegt 2%-3% molybdeen toe aan 304, wat zorgt voor superieure zuur-/loogbestendigheid en prestaties bij hoge temperaturen.
◦430: 16%-18% chroom, ferritisch roestvrij staal (nikkelvrij, goedkoop, roestgevoelig).
◦410: 11,5%-13,5% chroom, martensitisch roestvrij staal (hardbaar, hoge hardheid).
• Lettersuffixen: De “L” in 304L staat bijvoorbeeld voor een laag koolstofgehalte (koolstof ≤0,03%), waardoor interkristallijne corrosie tijdens het lassen wordt verminderd; de “H” in 304H staat voor een hoog koolstofgehalte (koolstof 0,04%-0,10%), waardoor de sterkte bij hoge temperaturen wordt verbeterd.
Belangrijkste verschillen tussen Chinese en Amerikaanse graadaanduidingen
1. Verschillende naamgevingslogica's
De Chinese naamgevingsregels houden uitgebreid rekening met vloeigrens, koolstofgehalte, legeringselementen, enz., waarbij combinaties van letters, cijfers en elementsymbolen worden gebruikt om staaleigenschappen nauwkeurig weer te geven, wat het onthouden en begrijpen vergemakkelijkt. De VS gebruikt voornamelijk numerieke reeksen om staalsoorten en -samenstellingen aan te duiden, wat beknopt is, maar voor niet-specialisten iets lastiger te interpreteren.
2. Details in de weergave van het legeringselement
China verstrekt een gedetailleerde weergave van legeringselementen en specificeert etiketteringsmethoden op basis van verschillende gehaltebereiken. De VS geeft weliswaar ook het legeringsgehalte aan, maar de notatie voor sporenelementen wijkt af van de Chinese praktijken.
3. Verschillen in toepassingsvoorkeuren
Vanwege uiteenlopende industrienormen en bouwpraktijken hebben China en de VS een duidelijke voorkeur voor specifieke staalsoorten in bepaalde toepassingen. Zo gebruikt China in de constructie van constructiestaal vaak laaggelegeerde, hoogsterkte constructiestaalsoorten zoals Q345; de VS kiest mogelijk overeenkomstige staalsoorten op basis van ASTM-normen.
Geplaatst op: 27-10-2025
